W pierwszych wiekach chrześcijaństwa kościoły budowano najczęściej ukierunkowane na wschód, by słońce wschodzące o poranku mogło oświecić wnętrze świątyni. Wierni wchodzący do środka mieli przed sobą symbol Chrystusa Zmartwychwstałego, który jest Światłością świata. Także światło paschału oraz sam paschał symbolizują zawsze żyjącego Syna Bożego.
Paschał odgrywa kluczową rolę podczas Wigilii Paschalnej. Po zapadnięciu zmroku w Wielką Noc rozpala się ognisko przed kościołem i kapłan święci ogień, modląc się: Boże, Ty przez swojego Syna udzieliłeś wiernym światła swojej chwały, poświęć ten ogień i przez te święta wielkanocne rozpal w nas tak wielkie pragnienie nieba, abyśmy z czystym sercem mogli dostąpić świąt wiekuistej światłości. Następnie od tego ognia zapala się paschał i w uroczystej procesji niesie go do pogrążonej w ciemnościach świątyni, a trzykrotnie przystając, śpiewa: Światło Chrystusa. Paschał umieszcza się na świeczniku w prezbiterium, by był widoczny, oraz okadza się, a na jego cześć diakon śpiewa Orędzie wielkanocne (Exsultet) – jedną z najstarszych pieśni liturgicznych w Kościele.
Pieśń ta przywołuje najważniejsze wydarzenia z historii zbawienia. Przypomina o wyjściu Izraela z Egiptu i podążaniu przez pustynię za przewodem ognistego słupa, a także opiewa noc zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią. Na sam koniec odwołuje się do paschału i symboliki światła: W tę noc pełną łaski, przyjmij, Ojcze święty, wieczorną ofiarę uwielbienia, którą Ci składa Kościół święty, uroczyście ofiarując przez ręce swoich sług tę świecę, owoc pracy pszczelego roju. Znamy już wymowę tej woskowej kolumny, którą na chwałę Boga zapalił jasny płomień. Chociaż dzieli się on, użyczając światła, nie doznaje jednak uszczerbku, żywi się bowiem strugami wosku, który dla utworzenia tej cennej pochodni wydała pracowita pszczoła. O, zaiste błogosławiona noc, w której się łączy niebo z ziemią, sprawy boskie ze sprawami ludzkimi. Prosimy Cię, przeto, Panie, niech ta świeca poświęcona na chwałę Twojego imienia nieustannie płonie, aby rozproszyć mrok tej nocy. Przyjęta przez Ciebie, jako woń przyjemna, niechaj się złączy ze światłami nieba. Niech ta świeca płonie, gdy wzejdzie słońce nieznające zachodu: Jezus Chrystus, Twój Syn Zmartwychwstały, który oświeca ludzkość swoim światłem, i z Tobą żyje i króluje na wieki wieków.
Związana z Chrystusem symbolika paschału zostaje jeszcze bardziej wzmocniona przez wyrycie na nim znaku krzyża oraz pierwszej i ostatniej litery alfabetu greckiego – alfy i omegi. Wiążą się one ze słowami Chrystusa, który powiedział: Ja jestem początkiem i końcem (Ap 22, 13). Do tego dochodzi cyfra bieżącego roku oraz pięć gron oznaczających pięć ran Odkupiciela.
Chrystus dzięki swemu zmartwychwstaniu jeszcze skuteczniej pełni misję oświecania ludzi, rozpoczętą w chwili swojego przyjścia na świat (por. J 1, 4-5. 9). Choć zostaliśmy ochrzczeni, a więc i „oświeceni”, nadal jednak pozostajemy narażeni na ciemności świata, a także skłonni do grzechu. Coroczny obchód świąt paschalnych ma nam pomagać w codziennym zmaganiu się światła i ciemności w naszych sercach, ma rozpalać pragnienie nieba oraz udziału w wiecznej światłości. Zmartwychwstanie Chrystusa jest bowiem przyczyną i wzorem naszego zmartwychwstania.
