W teologii istnieje prawo lex orandi – lex credendi (prawo modlitwy – prawem wiary), które rozumie się zazwyczaj w takim duchu, że liturgia jest uprzywilejowanym miejscem odczytywania wiary Kościoła. Historia święta Niepokalanego Poczęcia pokazuje nam, że nie tylko z modlitw możemy odczytać dogmat, ale również, że on sam jest kształtowany przez liturgię. Święto Poczęcia Maryi było celebrowane już w Bizancjum w VIII w., natomiast na Zachodzie – wpierw w Anglii – od XI w. Już wtedy rozumiano, że przedmiotem święta jest wolność Maryi od grzechu pierworodnego. To, co liturgia
już kilkaset lat celebrowała, znalazło swoją ostateczną dogmatyczną definicję dopiero w 1854 r., kiedy papież Pius IX ogłosił konstytucję apostolską Ineffabilis Deus.
