Misterium (z gr. tajemnica) w teologii liturgii nie oznacza czegoś niezrozumiałego, zakrytego, lecz jest Bożą tajemnicą, która została objawiona w Chrystusie. Terminem tym posługuje się szczególnie św. Paweł w swoich listach, ale wykorzystują go również ewangeliści synoptyczni, a wcześniej pojawia się w Księdze Daniela w Starym Testamencie. Ta tajemnica jawi się jako ekonomia zbawienia, czyli uporządkowanie, rozplanowanie zbawienia w czasie. Dlatego też możemy mówić o etapach realizacji Bożego planu zbawienia: oczekiwanie, Wcielenie, czas Kościoła, ostateczna realizacji Bożej obietnicy. Tajemnicą – misterium jest sam Chrystus, w którym zawierają się losy całej ludzkości i wszechświata.
Misterium u ojców apostolskich (I-II w.) i po apostolskich (II-III w.) oznacza zbawczą tajemnicę krzyża, która wprowadza nas w życie z Nim. Tajemnica Śmierci Jezusa wiąże się nierozłącznie z tajemnicą Wcielenia Bożego Syna. Zstąpienie Słowa na ziemię w ludzkim ciele osiąga swój szczyt i wypełnienie na krzyżu Chrystusa i w ten sposób zostaje wypełniony plan wywyższenia człowieka do chwały Zmartwychwstania. Dla ojców wschodnich (działających we wschodniej części cesarstwa Rzymskiego, oraz posługujących się zasadniczo językiem greckim) wcielenie jest centralną tajemnicą zbawczą, która dokonała się ze względu na Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa.
Od IV wieku termin misterium zaczyna być odnoszony nie tylko do wydarzeń historii zbawienia, ale także do chrześcijańskich obrzędów. Zaczyna zatem oznaczać także udział w tajemnicy Chrystusa rozumianej jako treść wiary, która jest obecna w sakramentach i obrzędach chrześcijańskich. Tajemnica Chrystusa dociera do nas przez sakramenty Kościoła, aby znaleźć w nas swoje ostateczne wypełnienie.
Jednocześnie pojawia się łacińskie sacramentum, które staje się na stałe odpowiednikiem greckiego misterium. Autorzy chrześcijańscy jednak nigdy nie używają tego słowa w liczbie mnogiej misteria, co mogłoby wskazywać na pogański kult misteryjny. Stąd też w późniejszym czasie greckie misterium zostaje zastąpione przez łacińskie sacramentum mające to samo znaczenie. Śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa są ze sobą ściśle złączone w jedynym misterium zbawczym. Wyrażenia te są obecne do dzisiaj w naszych modlitwach mszalnych, dlatego też warto dążyć do właściwego rozumienia ich znaczenia.
Sobór Watykański II w Konstytucji o liturgii używa wyrażenia misterium Chrystusa, określając w ten sposób różne wydarzenia z ziemskiego życia Jezusa. Tworzą one jedno misterium, począwszy od Wcielenia aż do Wniebowstąpienia i Zesłania Ducha Świętego oraz oczekiwania na przyjście Pana. Misterium Chrystusa, czyli dzieło odkupienia – oba wyrażenia możemy odnaleźć w modlitwach mszalnych – jest obecne w ciągu całego roku liturgicznego, w różnych celebracjach liturgicznych, a zwłaszcza w ofierze eucharystycznej. Także pobożność wiernych powinna być kształtowana przez „celebrację misteriów chrześcijańskiego odkupienia” (KL 107). Z tego też powodu „pobożność wiernych należy wiązać przede wszystkim ze świętami Pańskimi, podczas których obchodzi się w ciągu roku misteria zbawienia” (KL 108). W ciągu roku liturgicznego zatem możemy celebrować całe misterium Chrystusa, otwierając się na bogactwo Jego zbawczych czynów i przyjmując łaskę zbawienia. Zarówno wspomnienia Najświętszej Maryi Panny, która jest nierozerwalnie złączona ze zbawczym dziełem swojego Syna, jak i wspomnienia męczenników oraz innych świętych, które celebrujemy w różnych okresach roku liturgicznego, mają na celu uwypuklenie jedynego misterium zbawienia. Święci, którzy z Chrystusem i dzięki Jego łasce cierpieli dla Niego i zostali z Nim współuwielbieni, mają być dla każdego z nas wzorem i przykładem, który będzie nas pociągał do podążania śladami Chrystusa do Ojca.