Śmierci Jezusa nie można traktować w sposób oderwany od kontekstu całej historii zbawienia, szczególnie Zmartwychwstania. Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa są jednym wydarzeniem zbawczym. Jego Śmierć ma charakter paschalny: jest przejściem z tego świata do Ojca, ze śmierci do życia. Można zatem powiedzieć, że w Chrystusie koncentruje się cała historia zbawienia. Dzięki Męce, Śmierci i Zmartwychwstaniu Chrystusa pascha, której On dokonał, może być uobecniana w kolejnych pokoleniach dzięki temu, że jest ona w liturgii wspominana w znakach sakramentalnych. Wyrażenie misterium paschalne pojawia się po raz pierwszy w drugiej połowie II w. m.in. w Homilii Paschalnej Melitona z Sardes, w której utożsamia on misterium paschy z tajemnicą Pana zapowiedzianą w wielkich postaciach Starego Testamentu (Abel, Izaak, Józef, Mojżesz, Dawid, prorocy) i w baranku składanym w ofierze, zapowiadaną przez proroków i wypełnioną w czasach ostatecznych. Chrześcijańska Pascha jest celebrowana w Wigilii Paschalnej jako jednolita i ciągła historia – od stworzenia aż do paruzji. W Homilii Melitona można dostrzec obraz misterium paschalnego, w którym są obecne wszystkie etapy historii zbawienia: preegzystencja, starotestamentowa prefiguracja, wcielenie, działalność publiczna Jezusa oraz Jego Męka, Śmierć, Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie. Początkowo, mówiąc o misterium Chrystusa, koncentrowano się wokół Jego Śmierci, aby następnie rozwinąć to pojęcie i przedstawiać bardziej ludzki i zanurzony w historii obraz Chrystusa. Teologia scholastyczna skupiła się na zadośćuczynieniu, którego dokonał Chrystus, przywracając w ten sposób porządek naruszony przez grzech Adama. W takim rozumieniu Chrystus dokonuje naszego zbawienia, gdyż przez ofiarę na krzyżu w pełni zadośćuczynił za wszystkie nasze grzechy. Tym samym Zmartwychwstanie Chrystusa zaczęto postrzegać jako dopełnienie dzieła zbawczego, prawie, że nieistotne dla naszego zbawienia. Podobnie przedstawia to także encyklika Mediator Dei Piusa XII ogłoszona w 1947 r., ukazując jako podstawowe wydarzenie zbawcze Śmierć Jezusa, i nie odnosząc się do Jego Zmartwychwstania. Ruch liturgiczny zmierzający do odnowy liturgii, zapoczątkowany w pierwszych latach XX wieku, przywrócił właściwe znaczenie rozumienia wyrażenia misterium paschalne. W Konstytucji o liturgii jest mowa o tym, że misterium Chrystusa, czyli dzieło odkupienia dokonuje się przede wszystkim „przez paschalne misterium Jego błogosławionej męki, zmartwychwstania i chwalebnego wniebowstąpienia” (KL 5). Z niego to „płynie łaska Boża” (KL 61).
