W Kościele lokalnym pierwsze miejsce ze względu na znaczenie symboliczne należy przyznać Mszy Świętej, której przewodniczy biskup w otoczeniu swego prezbiterium, diakonów oraz świeckich pełniących posługi, i w której święty lud Boży w pełni i czynnie uczestniczy. Wtedy bowiem w szczególny sposób objawia się Kościół” (OWMR 112).
Najczęstszą formą sprawowania Mszy św. jest jednak ta, w której uczestniczy wspólnota parafialna. Przedstawia ona Kościół powszechny obecny w określonym czasie i miejscu. Inną formą Mszy św. sprawowaną przez pewne wspólnoty jest Msza św. konwentualna – sprawowana we wspólnotach zakonnych lub kanonickich. Podczas takiej Mszy św. członkowie wspólnoty pełnią określone funkcje liturgiczne zgodnie z posiadanymi uprawnieniami, które wynikają ze święceń lub też ustanowienia do spełniania określonych posług, lub powierzenia im spełnianych funkcji. Kapłani, którzy należą do danej wspólnoty, ale z racji duszpasterskich są zobowiązani do celebrowania indywidualnie, ze względu na duchowe dobro wiernych, „mogą tego samego dnia koncelebrować Mszę św. konwentualną” (OWMR 114).
Najbardziej rozpowszechnioną formą sprawowania Mszy św. jest Msza św. z ludem. To znaczy taka Msza św., w której uczestniczą wierni. Należy ją, w miarę możliwości, celebrować uroczyście ze śpiewem i odpowiednią liczbą usługujących. W każdej formie Mszy św. może wziąć udział diakon oraz akolita, lektor i kantor.
Aby móc celebrować Mszę św., ołtarz powinien być nakryty białym obrusem. Na nim lub w jego pobliżu stawia się przynajmniej dwa świeczniki z zapalonymi świecami. Może ich być także cztery lub sześć – zwłaszcza w niedzielę lub uroczystości. Gdy celebracji przewodniczy biskup, świeczników może być siedem. W pobliżu ołtarza powinien znajdować się krzyż z wizerunkiem Chrystusa ukrzyżowanego. Na ołtarzu również można położyć księgę Ewangelii, inną od ksiąg z pozostałymi czytaniami. Oznacza to, że na ołtarzu nie umieszczamy lekcjonarza – księgi, która zawiera wszystkie czytania z Pisma św., również Ewangelię – lecz jedynie Ewangeliarz – księgę, która zawiera wyłącznie teksty Ewangelii. Często jest ona bogato zdobiona. Zarówno Ewangeliarz, jak i świeczniki oraz krzyż mogą zostać wniesione w procesji wejścia.
Przygotowując kościół do celebrowania Eucharystii, należy zwrócić uwagę na to, że na ambonie powinien znajdować się lekcjonarz, a w pobliżu miejsca przewodniczenia mszał. Kielich i inne potrzebne naczynia, jak patenę z chlebem do Komunii kapłana i wiernych, ampułki z winem i wodą oraz bieliznę kielichową (korporał, puryfikaterz, palkę) przygotowuje się na kredensie w pobliżu ołtarza. „Kielich należy przykryć welonem, który może być w kolorze dnia” (OWMR 118). W zakrystii natomiast powinny być przygotowane szaty dla kapłana i usługujących. Dla kapłana powinna to być: alba, stuła i ornat – w kolorze dnia; dla diakona: alba, stuła i dalmatyka, której jednak można nie używać, gdy celebracja nie ma uroczystego charakteru; dla pozostałych usługujących odpowiednie dla nich szaty (mogą to być m.in. alby czy komże). Jeśli jest przewidziane uroczysta procesja wejścia, należy również przygotować Ewangeliarz, kadzielnicę i łódkę z kadzidłem, krzyż procesyjny oraz świeczniki z zapalonymi świecami.
